INHOUD

Christenen in het hart van het openbare leven

Onze tijd vraagt om een handvol grootmoedige burgers, authentiek vrij, die met hun goede werk de openbare ruimte veredelen en er een plaats van ontmoeting met God en dienstbaarheid aan de mensheid van maken.

DE AUTEUR Rafael Domingo Oslé

Hoogleraar en houder van de Álvaro d'Ors-leerstoel ICS. Universiteit van Navarra.

Gepubliceerd door Omnes in La Brùjula 9 november 2023

In de loop van meer dan twintig eeuwen geschiedenis heeft de Kerk, gebaseerd op de ervaring van vooraanstaande christenen, een doctrine ontwikkeld over de sociale deelname van christenen aan het openbare leven.

Deze leer is momenteel, naast vele andere documenten, vervat in de Pastorale Constitutie Gaudium et Spes van het Tweede Vaticaans Concilie (in het bijzonder nrs. 23-32) en de Apostolische Exhortatie Christifideles laici van de heilige Johannes Paulus II. De Catechismus van de Katholieke Kerk (nrs. 1897-1917) biedt een prachtige synthese van de hele Kerk.

De kern van deze leer kan als volgt worden samengevat: elke christen moet, door het vervullen van zijn burgerplichten, in geweten, in volle vrijheid en persoonlijke verantwoordelijkheid, zijn eigen sociale verplichting op zich nemen om de tijdelijke orde op christelijke wijze te bezielen, met inachtneming van zijn eigen wetten en autonomie. Deze vreugdevolle plicht om het algemeen welzijn te bevorderen door middel van vrijwillige en edelmoedige inzet is inherent aan de waardigheid van de menselijke persoon.

Een van de centrale thema's die het openbare leven beïnvloeden, is dat de Kerk altijd heeft herinnerd aan het primaat van de persoon boven de samenleving en de staat, de voorrang van de moraal op de wet en de politiek; de verdediging van het leven vanaf het moment van conceptie tot het natuurlijke einde, de centrale plaats van het huwelijksgezin, het recht en de plicht om in waardige omstandigheden te werken; het recht op gezondheid en onderwijs, privé-eigendom met zijn sociale functie als noodzaak en garantie voor de vrijheid van solidariteit; de zorg voor de planeet als het gemeenschappelijke huis van de mensheid, de noodzaak om een vrij, ondersteunend en duurzaam economisch systeem te ontwikkelen, de opbouw van een rechtvaardige en stabiele vrede door de oprichting van een internationale gemeenschap die bij wet is geordend.

Een openbaar leven gekenmerkt door secularisme

Helaas is het openbare leven in het Westen ver verwijderd van de christelijke principes die het bij zijn geboorte bezielden en van de morele principes die zijn geformuleerd door de natuurwet en de leer van de Kerk, die we zojuist hebben geschetst. Dit is gezegd door belangrijke denkers zoals Joseph Ratzinger, Charles Taylor, Jean-Luc Marion en Rémi Brague, en vele anderen.

Onze tijd is beschreven als seculier, postmodern, postchristelijk, post-waar en transhumanistisch. En er is geen gebrek aan nauwkeurigheid in al deze kwalificaties, die beantwoorden aan een gemeenschappelijke noemer: leven alsof God niet bestaat en alsof de mens het recht heeft om zijn plaats in te nemen: homo deus.

Onze openbare ruimtes, vooral in sommige landen zoals Frankrijk, zijn volledig geseculariseerd; religies zijn verbannen naar de privésfeer, zo niet naar die van intimiteit; De natuurwet wordt door sommige christenen ernstig in twijfel getrokken en zelfs ronduit verworpen (denk maar aan het beroemde nee van Karl Barth!), het metafysische denken is vervangen door zwak en relativistisch denken, omdat dit het meest geschikt wordt geacht voor een open en pluralistische samenleving.

Moreel geweten wordt behandeld als louter subjectieve zekerheid.

Politiek gezag is losgekoppeld van elk bindend moreel principe dat verder gaat dan de mensenrechten, die niet langer worden beschouwd als natuurlijke eisen, maar als producten van menselijke consensus, en daarom aanpasbaar en uitbreidbaar tot de bescherming van handelingen die in strijd zijn met de natuur.

Rechtspositivisme verstikt rechtssystemen en verstikt burgers.

Het huwelijksgezin is een van de vele opties geworden binnen een aanbod dat al op de deuren van polygamie klopt als een andere vorm van gezinseenheid. Abortus is een recht geworden, maar wel een legale abortus!

Het recht op onderwijs wordt met voeten getreden door de overheid, die het gebruikt als een instrument van sociale indoctrinatie.

Een discours van politieke correctheid dat de vrijheid van meningsuiting beperkt, is wijd verbreid geworden en legt zelfs in de meest liberale academische kringen manieren van zeggen en gedragen op. De druk om samen te leven in overeenstemming met een ideologische uniformiteit houdt niet op.

Waarheid wordt beschouwd als een fabrieksproduct dat wordt gemaakt in de laboratoria van machtige mensen die er alleen maar op uit zijn de wereld koste wat het kost te domineren. In het debat van veel moderne en geavanceerde democratieën gaat de ontkenning van de waarheid hand in hand met de dictatuur van de meerderheid.

Het resultaat is de zogenaamde ‘cancelcultuur’ die zelfs zo ver is gegaan dat wraak als politiek wapen wordt gevalideerd. Populisme viert hoogtij in de openbare ruimte. Ondertussen is de religieuze praktijk schrikbarend gedaald.

Bovendien is de fysieke vervolging die christenen in de wereld ondergaan vergelijkbaar met die van onze geloofsbroeders in de Romeinse keizertijd. In het jaarverslag van de organisatie ‘Open Doors’ wordt opgemerkt dat het totale aantal christenen dat in 2022 is gedood 5.621 bedroeg en dat het totale aantal kerken dat onder verschillende niveaus van geweld werd aangevallen 2.110 bedroeg.

Christenen toegewijd aan de waarheid

Het veranderen van het openbare leven in onze tijd vereist dus niet alleen grote ideeën, maar ook en vooral grote mensen, voorbeeldige en moedige christenen die in parlementen en openbare fora worden erkend voor hun niet-aflatende toewijding aan de waarheid, voor hun diepe respect voor alle mensen, ongeacht de ideeën die ze verdedigen. Voor hun vermogen om zeventig maal zeven keer te vergeven, voor hun sterke inzet voor de armen en meest behoeftigen en voor hun regelrechte afwijzing van elke vorm van politieke corruptie.

Onze tijd vraagt om een handvol grootmoedige burgers, authentiek vrij, die met hun goede werk de openbare ruimte veredelen en er een plaats van ontmoeting met God en dienstbaarheid aan de mensheid van maken.